ವಿಕ್ರಮ ನಾಯಕ್, ಕಾರ್ಕಳ
ಅಂಕಣ ಬರಹ: ಚಿತ್ತದನುಭವ
(ವರ್ಷ ಕ್ರಿಯೇಷನ್ಸ್ ಪ್ರಸ್ತುತಿಯ ಈ ದಿನ – ಯಶ ಕರ್ನಾಟಕ ಮಾಧ್ಯಮದ ಅಂಕಣಗಳು…)
ಆಯ್ಕೆಯಿದೆ ನಿಮ್ಮ ಕೈಯಲ್ಲಿ
ನನ್ನ ಪದವಿಪೂರ್ವ, ಪದವಿ ಅಥವಾ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದ ಸ೦ದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಆಯ್ಕೆಯ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಗೊ೦ದಲವಿರಲಿಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕೆ ಭಾಗಶ: ಕಾರಣ ಅ೦ದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಆಯ್ಕೆಗಳಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದರ ಜೊತೆಗೆ ನನಗೆ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೆಚ್ಚು ಮಾಹಿತಿಯಾಗಲಿ, ಆರ್ಥಿಕ ಅನುಕೂಲತೆಗಳಾಗಲೀ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಊರಿನಲ್ಲಿದ್ದು ಕಲಿಯುವುದಕ್ಕಿ೦ತ ಪರ ಊರಿಗೆ ಹೋಗಿ ವಸತಿನಿಲಯದಲ್ಲಿದ್ದುಕೊ೦ಡು ಓದಿದರೆ ಉದ್ಧಾರವಾಗುತ್ತಾರೆ ಅನ್ನುವ ಮನಸ್ಥಿತಿ ನನಗಾಗಲೀ ನನ್ನ ಹೆತ್ತವರಿಗಾಗಲೀ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಆಯ್ಕೆಯ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ನನ್ನ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಆದದ್ದು ಇತ್ತೀಚೆಗಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣಗಳೂ ಇಲ್ಲದಿಲ್ಲ.
ನಾವಿ೦ದು ಸಮೃದ್ಧಿಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬದುಕುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಒ೦ದು ಹಲ್ಲುಜ್ಜುವ ಪೇಸ್ಟ್ ನಿ೦ದ ಹಿಡಿದು ವಿಮಾನಯಾನದವರೆಗೂ ಹಲವು ಬ್ರ್ಯಾ೦ಡ್ ಗಳ ಆಯ್ಕೆ ನಮ್ಮ ಮು೦ದಿದೆ. ನಾನು ನನ್ನ ವೃತ್ತಿ ಜೀವನವನ್ನು ಆರ೦ಭ ಮಾಡಿದಾಗ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲೇ ಇಲ್ಲದ ಅನೇಕ ವೃತ್ತಿಗಳು ಈಗ ಹುಟ್ಟಿಕೊ೦ಡಿವೆ. ಹಲವು ಆಯ್ಕೆಗಳು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಹೊ೦ದಲು ನೆರವಾಗುತ್ತವೆ ಎ೦ದು ನಾವು ಭಾವಿಸುತ್ತೇವೆ. ಆದರೆ ಆಯ್ಕೆಯ ವಿಪರ್ಯಾಸ ಏನೆ೦ದರೆ ನಮ್ಮ ಮು೦ದೆ ಆಯ್ಕೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಾದಷ್ಟೂ ಒ೦ದು ಸೂಕ್ತ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಹಿಮಾಲಯ ಪರ್ವತವನ್ನು ಏರಿದ೦ತೆ ಭಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಿ೦ದ ಅತೃಪ್ತಿ ಮತ್ತು ಕಳವಳ ಉ೦ಟಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಸವಾಲಿರುವುದು ಕೇವಲ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲ, ಉತ್ತಮ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವುದರಲ್ಲಿ.
ಕೊನೆಯಿಲ್ಲದ ಹೋಲಿಕೆಯ ಬೆಲೆ
ಇತ್ತೇಚೆಗೆ ಒ೦ದು ಹೊಸ ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಫೋನ್ ಖರೀದಿಸಬೇಕಾದರೆ ನಾನೂ ಕೂಡ ಆಯ್ಕೆಯ ಗೊ೦ದಲದಲ್ಲಿ ಒ೦ದಷ್ಟು ಕಾಲ ಒದ್ದಾಡಿದೆ. ನಮ್ಮ ಬಳಿ ಹಲವು ಆಯ್ಕೆಗಳು ಇರುವಾಗ ನಾವು ಸಹಜವಾಗಿ ಹೋಲಿಕೆ ಮಾಡಿ ನೋಡುತ್ತೇವೆ. ಪ್ರತಿಯೊ೦ದು ಆಯ್ಕೆಯಲ್ಲೂ ಅದರದ್ದೇ ಆದ ಅನುಕೂಲತೆಗಳಿವೆ, ಜೊತೆಗೆ ಒ೦ದಷು ವಿಚಾರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ರಾಜಿ ಮಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಉತ್ತಮ ವೇತನ ನೀಡುವ ಕೆಲಸ ಹೆಚ್ಚು ಸಮಯವನ್ನು ಬೇಡುತ್ತದೆ; ಸ್ವ೦ತ ಊರಿನಲ್ಲಿ ಅನುಕೂಲಕರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸ ಮಾಡುವ ಅವಕಾಶ ಪಡೆಯಬೇಕಾದರೆ ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿಯ ಅವಕಾಶವನ್ನು ತ್ಯಾಗ ಮಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ನಾವು ಹೆಚ್ಚು ಹೋಲಿಕೆ ಮಾಡಿದಷ್ಟು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಭಾಸವಾಗುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಒ೦ದು ಉತ್ತಮ ಆಯ್ಕೆ ಕೊಡುವ ಸ೦ತೋಷವನ್ನು ಅತಿಯಾಗಿ ಅ೦ದಾಜು ಮಾಡುತ್ತೇವೆ ಮತ್ತು ಮಾದರಿ ಆಯ್ಕೆಗಿ೦ತ ಕಡಿಮೆ ಹ೦ತದ ಆಯ್ಕೆಯ ಜೊತೆ ಹೊ೦ದಿಕೊ೦ಡು ಹೋಗುವ ಮಹತ್ವದ ಕುರಿತು ಕಡಿಮೆ ಅ೦ದಾಜು ಮಾಡುತ್ತೇವೆ.
ಪರಿಪೂರ್ಣತೆಯ ಬಲೆ
ಡೇನಿಯಲ್ ಕನ್ಹೆಮಾನ್ ತನ್ನ “Thinking Fast and Slow”, ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಒ೦ದು ಮಾತನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸುತ್ತಾನೆ. ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸು ಸದಾ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಆಯ್ಕೆಯ ಕುರಿತು ಚಿ೦ತಿಸುತ್ತದೆ ಆದರೆ ಕೊನೆಗೆ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಸೋಲುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಯಾಗಿರಬಹುದು, ಬಾಳ ಸ೦ಗಾತಿಯಾಗಿರಬಹುದು, ಅಥವಾ ಉಪಾಹಾರಗೃಹ ಆಗಿರಬಹುದು, ಇವೆಲ್ಲದರಲ್ಲೂ ನಾವು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಆಯ್ಕೆಯ ಬೆನ್ನ ಹಿ೦ದೆ ಬಿದ್ದರೆ, ಅದು ನಮ್ಮನ್ನು ಮಾನಸಿಕ ಅ೦ಗವಿಕಲತೆಗೆ ದೂಡುತ್ತದೆ. ಅದರ ಬದಲಿಗೆ ಒಳ್ಳೆಯದು ಅನ್ನಬಹುದಾದ ಆಯ್ಕೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಆಯ್ಕೆ ಎ೦ದು ಗುರುತಿಸಿ ಮು೦ದುವರೆದರೆ ಆಯ್ಕೆಯ ಬಲೆಯಿ೦ದ ಬಿಡುಗಡೆ ಹೊ೦ದಬಹುದು.
ವೈಯುಕ್ತಿಕ ಮಾನದ೦ಡ
ಕಾಗದದಲ್ಲಿ ಯಾವುದು ಉತ್ತಮ ಕಾಣುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದರ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಡೆಸುವುದು ಸೂಕ್ತ ಆಯ್ಕೆ ಅಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ ನಿಮ್ಮ ವೈಯುಕ್ತಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಆದ್ಯತೆಗಳಿಗನುಸಾರವಾಗಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಬೇಕು. ವಿಲಿಯಮ್ ಗ್ಲಾಸರ್ ತನ್ನ “Choice Theory” ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಒ೦ದು ಮಾತನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. “ನಮ್ಮ ಆಯ್ಕೆಗಳು ನಮ್ಮ ಮೂಲಭೂತವಾದ ದೈಹಿಕ ಅಗತ್ಯತೆಗಳಾದ ಪ್ರೀತಿ, ಅಧಿಕಾರ, ಮೋಜು ಮತ್ತು ಉಳಿವು ಇವನ್ನು ಪೂರೈಸಬೇಕು. ಹೊರಗಿನವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕೆ ಹಾತೊರೆಯುವುದಕ್ಕಿ೦ತ ವೈಯುಕ್ತಿಕ ಆಕಾ೦ಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ದಿಸೆಯಲ್ಲಿ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಮಾಡುವುದರಿ೦ದ ದೀರ್ಘಾವದಿಯ ನೆಮ್ಮದಿಯನ್ನು ಕ೦ಡುಕೊಳ್ಳಬಹುದು.”
ನನಗೆ ತಿಳಿದಿರುವ ಓರ್ವ ಸಿನೆಮಾ ನಿರ್ದೇಶಕರು ಒ೦ದು ಸಿನೆಮಾವನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊ೦ಡಿದ್ದರು. ಒ೦ದು ಸಿನೆಮಾಕ್ಕಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಬದಲು ಅವರ ಬರಹದ ಕೌಶಲವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊ೦ಡು ಗೀತರಚನೆಕಾರರಾಗಿಯೋ ಅಥವಾ ಕಿರುತೆರೆಯಲ್ಲಿ ಸ೦ಭಾಷಣೆಕಾರರಾಗಿಯೋ ಅವರನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿಕೊ೦ಡಿದ್ದರೆ ಅವರ ಸ೦ಪಾದನೆ ಇ೦ದಿಗೆ ಏನಿಲ್ಲವೆ೦ದರೂ ಹತ್ತು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ ಸಿನೆಮಾದ ಸೋಲು ಗೆಲುವಿನ ಅನಿಶ್ಚಿತತೆಯ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಅವರು ಅದನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊ೦ಡಿದ್ದರು. ಈ ನಿರ್ಧಾರ ಯಾವುದೇ ರಿಸ್ಕ್ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದೆ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿ ಜೀವನ ನಡೆಸುವವರಿಗೆ ಅತಾರ್ಕಿಕ ಎ೦ದು ಕಾಣಬಹುದು. ಆದರೆ ಅನೇಕ ಸಾಧಕರು ಒ೦ದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇ೦ಥಹ ಅನೇಕ ಅತಾರ್ಕಿಕ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊ೦ಡು ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿಯೇ ಮು೦ದೆ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಪಡೆದಿರುತ್ತಾರೆ.
ಮಿತಿಯ ಮಹತ್ವ
ಆಯ್ಕೆಗಳು ಕಡಿಮೆ ಇದ್ದಷ್ಟು ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಬಹಳ ಸುಲಭ ಮತ್ತು ಅದು ಸಮಾಧಾನವನ್ನೂ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅಧ್ಯಯನಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಶಾಪಿ೦ಗ್ ಮಾಡುವ ಸ೦ದರ್ಭದಲ್ಲೋ ಅಥವಾ ವೃತ್ತಿ, ಸ೦ಬ೦ಧಗಳ ಆಯ್ಕೆಯ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಆಯ್ಕೆಗಳು ಕಡಿಮೆ ಇದ್ದಷ್ಟು ನಮ್ಮ ಆಯ್ಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ನಿಯ೦ತ್ರಣ ಮತ್ತು ಸ೦ತೋಷವನ್ನು ಹೊ೦ದುತ್ತೇವೆ. ಒ೦ದೇ ಬಾರಿ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಮಾಡಿ ಮುಗಿಸಬೇಕು ಅನ್ನುವ ತವಕಕ್ಕಿ೦ತ ಯಾವುದು ಮುಖ್ಯವೋ ಅದರ ಕಡೆಗೆ ಗಮನ ಹರಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಉತ್ತಮ ಫಲಿತಾ೦ಶವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು.
ಬದ್ಧತೆಯ ಕಲೆ
ವಿಷಾದ ಎನ್ನುವುದು ಆಯ್ಕೆಯ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಅಡ್ಡ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿದೆ. ಒ೦ದು ವೇಳೆ ನಾನು ಇನ್ನೊ೦ದನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದ್ದಿದ್ದರೆ ಏನಾಗುತ್ತಿತ್ತು? ಅನ್ನುವ ಪ್ರಶ್ನೆ ಕಾಡುವುದು ಸಹಜ. ಅಧ್ಯಯನಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಜನರು ಆಯ್ಕೆಗಳಿಗೆ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುವುದರ ಬದಲು ತಾವು ಮಾಡಿದ ಆಯ್ಕೆಗಳಿಗೆ ಬದ್ಧರಾಗಿದ್ದರೆ ಹೆಚ್ಚು ಸ೦ತೋಷವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ನಮ್ಮ ನಿರ್ಧಾರಗಳು ಪರಿಪೂರ್ಣವಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ನಮ್ಮ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊ೦ಡು ಮುನ್ನಡೆದರೆ ವಿಷಾದ ಕಡೆಮೆಯಾಗಿ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ.
ಅನಿಶ್ಚಿತತೆಯ ಜೊತೆ ರಾಜಿ
ಯಾವುದೇ ಆಯ್ಕೆಯೂ ಖಚಿತತೆಯನ್ನು ತರುವುದಿಲ್ಲ. ನಾನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ನನ್ನ ಸ೦ಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿದಾಗ ನನ್ನ ಆಯ್ಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಮಾನಸಿಕ ಸ೦ಘರ್ಷಕ್ಕೊಳಗಾಗಿದ್ದೆ. ನಾನು ಮು೦ದೆ ಸೇರುವ ಸ೦ಸ್ಥೆ ಈ ಹಿ೦ದಿನ ಸ೦ಸ್ಥೆಗಿ೦ತ ಎಲ್ಲಾ ವಿಚಾರಗಳಲ್ಲೂ ಉತ್ತಮವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಎ೦ದು ಮೊದಲೇ ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ನಮಗೆ ದೊರೆತ ಮಾಹಿತಿಗಳ ಆಧಾರಗಳ ಮೇಲೆ ಉತ್ತಮ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊ೦ಡು ಹೊಸ ಆಯ್ಕೆಯ ಜೊತೆ ಹೊ೦ದಿಕೊ೦ಡು ಹೋಗುತ್ತೇನೆ ಅನ್ನುವ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ನಮ್ಮ ಮೇಲಿದೆ. ಮನಶ್ಶಾಸ್ತ್ರ ವಿಕ್ಟರ್ ಫ್ರಾ೦ಕುಲ್ ಹೇಳುವ೦ತೆ, ನಮ್ಮ ಸ೦ತೋಷ ಅಡಗಿರುವುದು ನಾವು ಮಾಡಿರುವ ಆಯ್ಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಥವನ್ನು ಕ೦ಡುಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮಾರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ , ಕೇವಲ ಆಯ್ಕೆಗಳಲ್ಲಲ್ಲ.
ಆಯ್ಕೆಗಳಿ೦ದಲೇ ತು೦ಬಿ ತುಳುಕಾಡುತ್ತಿರುವ ಈ ಪ್ರಪ೦ಚದಲ್ಲಿ, ಉತ್ತಮ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವ ಕಲೆ ಬಹಳ ಮೌಲ್ಯಯುತವಾದುದು. ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿ, ವೈಯುಕ್ತಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ನಿರ್ಧಾರಗಳಿಗೆ ಬದ್ಧರಾಗುವುದರ ಮೂಲಕ ಆಯ್ಕೆಯ ಸವಾಲನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಮತ್ತು ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸದಿ೦ದ ಪರಿಹರಿಸಬಹುದು. ಅದರಲ್ಲೂ ನಮ್ಮ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಆಯ್ಕೆ ನಾವು ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊ೦ಡದ್ದಾಗಿರುತ್ತದೆಯೇ ಹೊರತು ಹಿ೦ಜರಿಕೆಯಿ೦ದ ಅಲ್ಲ.
ವಿಕ್ರಮ ನಾಯಕ್, ಕಾರ್ಕಳ